Ngô Quang Trưởng

Ngô Quang Trưởng

Được nhiều người coi là có lẽ là chỉ huy giỏi nhất của Quân đội Việt Nam Cộng hòa, Ngô Quang Trường đã lãnh đạo lực lượng QLVNCH trong Trận Huế trong cuộc tấn công Tết Mậu Thân, cũng như trong các chiến dịch cuối cùng khi chính quyền miền Nam Việt Nam sụp đổ vào năm 1975.

“Người lính miền Nam bình thường, lớn lên trong chiến tranh, không chỉ dũng cảm, tận tụy vì sự nghiệp mà mình đã chiến đấu mà còn luôn tự hào về sự nghiệp của mình và trong lòng tràn ngập tình yêu thương gia đình, đồng đội- trong vòng tay và người của anh ấy”

Người đàn ông cuối cùng được biết đến là vị tướng giỏi nhất trong Quân đội miền Nam Việt Nam sinh vào tháng 12 năm 1929 tại tỉnh Kiến Hòa thuộc Đông Dương thuộc Pháp, nằm ở đồng bằng sông Cửu Long. Là con trai của một gia đình giàu có, Ngô Quang Trường theo học và tốt nghiệp trường Pháp ở Mỹ Tho năm 1948, một năm trước khi Pháp rút khỏi Đông Dương. Trường đăng ký vào Học viện Quân sự Thủ Đức ngay sau đó, tốt nghiệp năm 1954 với quân hàm Chuẩn úy trong Quân đội Quốc gia Việt Nam, gia nhập lính dù.

Trong vòng một năm kể từ khi nhập ngũ, ông đã có hành động đầu tiên khi Quân đội Quốc gia Việt Nam tấn công lực lượng của Hiệp hội Bình Xuyên ở Sài Gòn. Mạng lưới tội phạm đã thực hiện quyền kiểm soát gần như hoàn toàn thủ đô và việc lãnh đạo miền Nam Việt Nam nhận thấy sự bất lực trong việc kiểm soát chúng đang trở nên bối rối, khiến Thủ tướng Ngô Đình Diệm phải ra tay tiêu diệt chúng. Trưởng bị thương trong trận chiến kéo dài một tuần này, nhưng bản thân đủ nổi bật để được thăng cấp Thiếu úy.

Vào cuối năm đó, Nhà nước Việt Nam đã được TT Diệm cải tổ thành Việt Nam Cộng hòa sau khi lật đổ Hoàng đế Bảo Đại, và Quân đội Quốc gia Việt Nam lần lượt được tổ chức lại thành Quân đội Việt Nam Cộng hòa (ARVN). Trưởng tiếp tục phục vụ sau quá trình chuyển đổi này, nắm quyền chỉ huy một tiểu đoàn lính dù. Đến năm 1964, ông được thăng cấp thiếu tá và một lần nữa nổi bật khi chỉ huy quân của mình tấn công vào căn cứ Việt Cộng tại Hát Dịch gần Sài Gòn, một hành động giúp ông được được khen ngợi là dũng cảm sau khi kết thúc trận chiến.

Cuối cùng, ông lên nắm quyền chỉ huy Sư đoàn Dù của QLVNCH vào năm 1966, và năm đó ông chuyển sang nắm quyền chỉ huy Sư đoàn 1 của QLVNCH, đóng tại cố đô Huế. Tuy nhiên, việc bổ nhiệm ông ban đầu không phải là một điều vui vẻ, giống như với VNCH trong bối cảnh bất ổn dân sự do chính quyền Diệm đàn áp người dân theo đạo Phật trong nước, tiếp tục diễn ra sau vụ ám sát Diệm và thay thế bằng một chính quyền quân sự.

Bản thân là một Phật tử, Trưởng có phần lo lắng khi được gọi nắm quyền chỉ huy Sư đoàn 1, lực lượng đang bắt đầu nổi loạn ủng hộ Phật tử trong thành phố. Ông đã làm như vậy với sự hỗ trợ của các đơn vị dù của mình. Sư đoàn 1 đã được cai trị chỉ trong vài ngày, và Trưởng được các nhà lãnh đạo quân đội đầy ấn tượng ở Sài Gòn đặt vào vị trí chỉ huy thường trực.

Chính tại đây, khi chỉ huy Sư đoàn 1 ở Huế, Trưởng sẽ chứng kiến thử thách lớn đầu tiên của mình vào năm 1968, khi thành phố bị quân Bắc Việt tấn công và chiếm giữ trong Tết Mậu Thân. Vào tối ngày 31 tháng Giêng, quân Bắc Việt chiếm gần như toàn bộ thành phố Huế, bỏ lại Trưởng bị bao vây trong sở chỉ huy của ông ta ở Mang Cá trong kinh thành Huế. Trong suốt tháng tiếp theo, Trưởng chỉ huy lại quân Dù của QLVNCH cũng như Thủy quân lục chiến VNCH khi họ từ từ mở rộng lãnh thổ bên trong Hoàng thành, khi Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ tự mình chiến đấu trong trận chiến máu lửa ở phía nam sông Hương trước khi gia nhập lực lượng QLVNCH. để dọn sạch thành trì. Trong trận đánh Huế, Trưởng đã củng cố danh tiếng của mình như một trong những chỉ huy giỏi nhất của QLVNCH, cả trong mắt người dân cũng như đồng minh của ông.

Chiến thắng trong Trận Huế đã mang lại cho Trưởng một ngôi sao thứ hai trên vai, và với tư cách là Thiếu tướng, ông nắm quyền chỉ huy Quân đoàn IV của QLVNCH vào năm 1970. Đây là sự trở về quê hương của ông, trở về quê hương Việt Nam để chỉ huy các lực lượng. giao chiến với Việt Cộng ở đó. Việc bổ nhiệm này được đưa ra theo đề nghị cá nhân của Tướng Mỹ Creighton Abrams, tư lệnh MACV (Bộ Tư lệnh Viện trợ Quân sự - Việt Nam), người rất ấn tượng với thành tích của Trưởng. Được thăng cấp Trung tướng vào năm 1971.

Dưới sự chỉ huy của ông, Quân đoàn IV bắt đầu ngăn chặn một cách hiệu quả sự xâm nhập của lực lượng Bắc Việt qua Đường mòn Hồ Chí Minh từ Campuchia, cũng như khôi phục lại Mặt trận Khu vực bán quân sự và Mặt trận Bình dân (“Ruff-Puffs”) trong khu vực. Cảm giác an toàn tương ứng đã dẫn đến sự suy giảm hoạt động của VC địa phương, và Đồng bằng sông Cửu Long trở thành một trong những nơi được đảm bảo an ninh tốt nhất ở miền Nam Việt Nam dưới sự chỉ huy của Trưởng.

Vào mùa xuân năm 1972, quân Bắc Việt phát động một cuộc tấn công lớn vào miền Nam Việt Nam, tấn công vào khu vực Quân đoàn I dọc theo DMZ và chiếm thành phố Quảng Trị. Đáp lại, Tổng thống Thiệu nhanh chóng cách chức tướng chỉ huy ở đó và bổ nhiệm Trưởng. Một lần nữa bảo vệ Huế khỏi quân cộng sản, Trưởng đã ổn định tình hình và tiếp tục cuộc phản công vào đầu tháng Năm. Sau khi thành công, ông đã tận dụng lợi thế của mình, phát động Chiến dịch Lam Sơn 72 với mục tiêu giải phóng Quảng Trị và đẩy quân Bắc Việt trở lại vùng phi quân sự. Cuộc chiến ở Quảng Trị đã kéo dài 81 ngày, với lực lượng QLVNCH của Trưởng chiếm thành phố sau khi gây thương vong kinh hoàng cho quân Bắc Việt.

Trưởng vẫn nắm quyền chỉ huy Quân đoàn I khi năm 1975 bắt đầu, và do đó ông thấy mình phải gánh chịu gánh nặng của cuộc tấn công ồ ạt của quân Bắc Việt vào mùa xuân năm đó. Bất chấp sự phòng thủ hiệu quả của Quân đoàn I của Trưởng, quân Bắc Việt vẫn tiến sâu hơn về phía nam, chiếm Ban Mê Thuột vào cuối tháng 3, đe dọa chia đôi miền Nam Việt Nam và cắt đứt Quân đoàn I khỏi Sài Gòn. Những mệnh lệnh mâu thuẫn từ thủ đô càng khiến tình hình thêm rối ren, và khi Trưởng cố gắng rút lui chiến thuật khỏi Huế, ông thấy mình bị tấn công nặng nề ở Đà Nẵng xa hơn về phía nam, và cuối cùng Huế rơi vào tay quân cộng sản đang tiến lên. Nỗ lực rút lui của Sư đoàn 1, lúc này do Chuẩn tướng Nguyễn Văn Điểm chỉ huy, đã khiến sư đoàn sụp đổ hoàn toàn. Không có sự lãnh đạo hiệu quả từ Sài Gòn, Trưởng đã tự mình ra lệnh di tản hải quân khỏi Đà Nẵng khi thành phố rơi vào tình trạng hỗn loạn khi hàng ngàn người tị nạn và binh lính QLVNCH đào ngũ tràn vào đó trước quân Bắc Việt. Bản thân Trưởng buộc phải bơi ra biển và được thuyền vớt khi pháo binh của quân Bắc Việt và dân thường gây náo loạn khiến nỗ lực sơ tán thất bại, chỉ có chưa đầy 20.000 trong số hơn hai triệu người ở Đà Nẵng được sơ tán thành công.

Tình hình hỗn loạn và sự sụp đổ của Sư đoàn 1 mà ông vẫn còn yêu mến đã khiến Trưởng bị tổn thất nặng nề và ông bị suy sụp thần kinh sau khi trở về Sài Gòn. Tuy nhiên, thời gian lưu trú của ông ở đó không lâu vì chưa đầy một tháng sau, VNCH sụp đổ hoàn toàn. Với sự giúp đỡ của một sĩ quan Mỹ mà ông quen biết trước đó trong cuộc chiến, Trưởng đã có được một chỗ trong cuộc sơ tán khỏi Sài Gòn vào cuối tháng 4 năm 1975, lên tàu USS Bunker Hill cùng với cựu Phó Tổng thống Nguyễn Cao Kỳ vào ngày 29 tháng 4.

Gia đình của Trường cũng được sơ tán, nhưng bị chia cắt trong hỗn loạn và bị đưa đến nhiều trung tâm tị nạn khác nhau ở Mỹ trước khi được hợp nhất một lần nữa. Chuyển đến Virginia, gia đình định cư tại Falls Church, nơi Trưởng làm công việc phân tích máy tính cho đến khi nghỉ hưu, trở thành công dân Hoa Kỳ vào năm 1983. Ông cũng đóng góp nhiều tài liệu lịch sử quân sự cho Trung tâm Lịch sử Quân sự Quân đội Hoa Kỳ, trong đó có tài liệu được trích dẫn. ở phần đầu của bài viết này.

Ngô Quang Trường qua đời tại Falls Church vào ngày 22 tháng 1 năm 2007 sau một thời gian chống chọi với căn bệnh ung thư. Bất chấp sự sụp đổ của VNCH, cho đến ngày nay ông vẫn được nhớ đến như một trong những quân nhân xuất sắc nhất phục vụ chính phủ đó. Bản chất là một chỉ huy trung thực, chu đáo đã tạo nên danh tiếng của ông như một nhà chiến lược hiệu quả, thậm chí Tướng William Westmoreland còn trích dẫn trong hồi ký của ông rằng Trưởng là một trong số ít sĩ quan QLVNCH được coi là xứng đáng chỉ huy lực lượng Mỹ.

Dịch và trích dẫn từ trang web:

“I Like to Hear Myself Talk History”,

Phần Biographies

Được thành lập vào năm 2020